5 tips voor de beginnende straatfotograaf (met bonustip)

Wat is straatfotografie?

Het is een vorm van fotografie waarbij je als fotograaf in de publieke ruimte alert bent voor gebeurtenissen die zich spontaan voordoen; veelal is dat interactie van mensen met hun omgeving of tussen mensen onderling. Er wordt niets in scène gezet: je registreert, maar je regisseert niet — tenzij heel beperkt (denk aan een straatportret, waarbij je vraagt om een foto te nemen en de gefotografeerde een zekere pose aanneemt). Er hoeven ook niet altijd mensen op te staan en het hoeft ook niet altijd in een stedelijke context te zijn. Zolang het maar spontaan, onverwacht, onvoorbereid en ‘vanuit de buik' gebeurt.

Hoe begin je eraan?

Tip 1: Overwin je angst

Van nature voelen we een zekere terughoudendheid en angst om ongevraagd foto's van vreemden te nemen. Dat is een heel normale reactie. Het toont respect voor de andere en respect voor zijn of haar persoonlijke ruimte. Maar gaandeweg zal je merken dat dat allemaal nogal meevalt. Word je aangesproken, wees dan vriendelijk, zeg waarom je ze fotografeert en geef complimentjes, bv over de manier waarop ze gekleed zijn. Een beetje vleierij kan wonderen doen. Krijg je een 'neen', ga dan nooit in discussie en verwijder je foto's. Laat zo’n voorval je vooral niet ontmoedigen, ga op naar een volgende opportuniteit. Het zijn de momenten waarop het wel lukt, die je je angst doen overwinnen en moed geven om deze wonderlijke fotografie te beoefenen.

Tip 2: Zoek de menigte op

Grosso modo kan je stellen dat er twee soorten straatfotografen zijn: zij die een locatie kiezen en dan rustig afwachten totdat er iets gebeurt, of zij die constant onderweg zijn en voortdurend van locatie veranderen. Men spreekt dan van de visser of de jager. Welk soort straatfotografie jou het beste ligt, kom je enkel te weten door het te doen.

Om te beginnen, ga naar plaatsen waar veel beweging is, waar veel mensen zijn, zoals markten, kermissen, toeristische trekpleisters, winkelstraten, kruispunten, … en fotografeer wat je triggert, wat je aandacht trekt. Dat kan eender wat of eender wie zijn. Dat hoeven niet steeds mensen te zijn; het kunnen even goed voorwerpen zijn. Fotografeer zonder al te veel bezig te zijn met techniek, compositie en kadrering; bijna zoals kinderen fotograferen: spontaan en met veel klik-plezier.

We komen in volgende blogs nog uitgebreid terug op de techniek van de visser of de jager. Het belangrijkste is nu dat je start, en daar zijn drukke plaatsen ideaal voor.

Tip 3: Gedraag je onopvallend

Een onderschatte eigenschap van een fotograaf is dat die zo weinig mogelijk opvalt, zo weinig mogelijk stoort. Dat geldt niet enkel voor een straatfotograaf maar in wezen voor iedere fotograaf. We observeren, we participeren niet.

Hoe minder je opvalt, hoe beter. Pas je aan je omgeving aan. Gedraag je als een toerist, of als iemand die vertrouwd is met die plaats. Kleding speelt ook een rol, maar evenzeer je materiaal. Of beter gezegd, de grootte van je materiaal. Zeker als je zo weinig mogelijk wilt opvallen. En hoe langer je op één plaats blijft, hoe ‘gewoner’ je wordt en hoe meer je opgaat in de omgeving en de mensen rondom je.

We willen zo weinig mogelijk gezien worden. We willen wel zo veel mogelijk zien.

Houd er ook rekening mee dat hoe heimelijker je probeert te fotograferen, hoe meer je opvalt en hoe vreemder je er eigenlijk uit kunt zien. Soms kan een directe en openlijke manier van foto's maken de minst confronterende strategie zijn. Hoe duidelijker en openhartiger je bent, hoe minder mensen zullen denken dat je mogelijk iets verkeerd doet.

Tip 4: Wees geduldig en alert, observeer, anticipeer en laat het onverwachte toe

Een fotograaf kijkt. Een fotograaf is een geboren observator. Wij houden ervan om naar iets te kijken, niet om bekeken te worden. We nemen gewoonlijk ook geen deel aan de ‘actie’, we participeren niet maar reageren wel op dingen die zich voordoen, of zouden kunnen voordoen.

Train je om vooruitziend te zijn en te anticiperen op een eventuele gebeurtenis of handeling. Wees alert op wat zich zou kunnen ontplooien. Als je een interessante plaats of achtergrond gevonden hebt, kan je bijvoorbeeld rustig wachten totdat er iets gebeurt dat opmerkelijk genoeg is om vast te leggen. Maar of je nu die visser of die jager bent: geduld is een schone deugd.

Vaak komen goede beelden ook voort uit het compleet onverwachte, uit toevalligheden. Hierin schuilt heel dikwijls de magie van straatfotografie. Het gaat om elementen die ogenschijnlijk niet bij elkaar horen maar elkaar wel versterken, of om een beweging of een handeling in combinatie met andere zaken. Laat dit toe, die dingen die onverwacht in beeld komen, zoals dieren, kinderen, voorbijgangers… Je eerste reactie kan zijn dat het storend zou kunnen zijn, maar het kan je foto op een verrassende manier versterken. Of die bevroren beweging die wij met het blote oog niet gezien hebben, maar wel een verrassend resultaat kan geven. Soms kan je dat ‘onverwachte’ ook een beetje ‘voorspellen’: train je daarop. Ook je reactiesnelheid is natuurlijk heel belangrijk. Hou je camera dus steeds in de aanslag.

Tip 5: Doen is de beste leerschool en plezier de grootste motivatie

Zoals met alles in het leven, is de praktijk de beste leerschool. Het is maar ‘op de straat’ dat je het leert. Het enige wat nu belangrijk is, is dat je zin hebt in en plezier beleeft aan dit soort fotografie.

Straatfotografie is een heel toegankelijke fotografie, maar het is ook een fotografie waarvan je de regie dikwijls niet in de hand hebt. Je bent afhankelijk van hetgeen zich voordoet. Het kan frustrerend zijn om thuis te komen zonder ook maar één bevredigende foto. Dat gebeurt, meer dan eens. Maar laat je daardoor zeker niet ontmoedigen, blijf de deur uitgaan, blijf proberen, blijf fotograferen. Het geluk zit altijd in kleine dingen en toevalligheden. Het is die ene geslaagde foto die je dan weer de moed, de durf, het zelfvertrouwen en vooral weer goesting geeft.

Bonustip: Verzorg je voeten

Straatfotografen stappen veel. Investeer dus niet enkel in apparatuur maar ook in goed schoeisel. Met eventueel een regelmatig bezoek aan de pedicure. Zo blijf je zorgeloos — en onopvallend — met je twee voeten op de grond.